महाराष्ट्र शासनाद्वारे २०१२ मध्ये सुरू केलेली महात्मा फुले जन आरोग्य योजना (एमएफजेएआरवाई) ही राज्यतील गरीब आणि गरजू नागरिकांना मोफत आणि दर्जेदार आरोग्य सेवा प्रदान करते. हे योजना गरीब कुटुंबांना रु. १ लाख पर्यंत वार्षिक आरोग्य विमा संरक्षण देते.
| योजनेचे नाव | महात्मा फुले जन आरोग्य योजना |
| योजनेचे पूर्वीचे नाव | राजीव गांधी जीवनदायी आरोग्य योजना |
| योजना लागू | दि.2 जुलै 2012 |
| योजनेचे लाभ | रु. १ लाख पर्यंत वार्षिक आरोग्य विमा संरक्षण. |
| योजना उद्देश | राज्यतील गरिब आणि गरजू नागरिकांना मोफत आणि दर्जेदार आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देणे. आरोग्य सेवेतील खर्चामुळे होणाऱ्या आर्थिक बोझा कमी करणे. राज्यातील आरोग्य सुविधांमध्ये प्रवेश वाढवणे. |
| योजनेसाठी पात्रता | रीबी रेषेखालील (बीपीएल) कुटुंबाचा सदस्य असणे. योजना क्रियान्वित झालेल्या तालुक्यात निवास करणे. योजना क्रियान्वित झालेल्या तालुक्यात मतदार ओळखपत्र असणे. |
| अधिकृत वेबसाइट | https://www.jeevandayee.gov.in/ |
| अधिक माहितीसाठी | https://www.myscheme.gov.in/schemes/mjpjay |
| संपर्क | १५५ ३८८ , १८०० २३३ २२ ०० |
योजनेचे उद्दिष्टे
- राज्यतील गरिब आणि गरजू नागरिकांना मोफत आणि दर्जेदार आरोग्य सेवा उपलब्ध करून देणे.
- आरोग्य सेवेतील खर्चामुळे होणाऱ्या आर्थिक बोझा कमी करणे.
- राज्यातील आरोग्य सुविधांमध्ये प्रवेश वाढवणे.
योजनेचे लाभ
- रु. १ लाख पर्यंत वार्षिक आरोग्य विमा संरक्षण.
- रुग्णालयात दाखल, औषधे, डायग्नोस्टिक चाचण्या आणि इतर आरोग्य सेवांसाठी विमा संरक्षण.
- सरकारी आणि खाजगी रुग्णालयांमध्ये उपचारांसाठी विमा संरक्षण.
- योजनेमध्ये समाविष्ट असलेल्या 1,570 पेक्षा जास्त आजारांसाठी विमा संरक्षण.
पात्रता
- महाराष्ट्राचा रहिवासी असणे.
- गरीबी रेषेखालील (बीपीएल) कुटुंबाचा सदस्य असणे.
- योजना क्रियान्वित झालेल्या तालुक्यात निवास करणे.
- योजना क्रियान्वित झालेल्या तालुक्यात मतदार ओळखपत्र असणे.
योजनेसाठी नोंदणी
- लाभार्थी जवळच्या प्राथमिक आरोग्य केंद्र (PHC) किंवा सामुदायिक आरोग्य केंद्रावर (CHC) जाऊ शकतात.
- आवश्यक अर्ज फॉर्म भरा आणि आवश्यक कागदपत्रे जमा करा.
- अर्ज स्वीकारल्यानंतर, लाभार्थ्यांना योजना क्रमांक दिले जाईल.
या योजने अंतर्गत लाभार्थींना गंभीर आजारांसाठी रुग्णालयात दाखल होणे, शस्त्रक्रिया आणि विशिष्ट तज्ञ सेवांद्वारे उपचारांसाठी रुग्णालयांच्या नेटवर्कद्वारे रोख विरहित उच्च दर्जाची वैद्यकीय सेवा प्रदान करणे.
टीप: एक एप्रिल २०२० रोजी, महाराष्ट्र राज्यात एकीकृत महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजना (एमजेपीजेएवाय) आणि आयुष्मान भारत-प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजना (एबी-पीएमजेएवाय) या योजना सुरू करण्यात आल्या. युनायटेड इंडिया इन्शुरन्स कंपनी लिमिटेड (सार्वजनिक क्षेत्रातील उपक्रम कंपनी) विमा मोड अंतर्गत लाभार्थींना आरोग्य विमा संरक्षण प्रदान करते, तर राज्य आरोग्य विमा महामंडळ आश्वासनाच्या माध्यमातून संरक्षण प्रदान करते. राज्य आरोग्य विमा महामंडळ योग्य लाभार्थी कुटुंबांच्या वतीने विमा कंपनीला दरवर्षी ₹ ७९७/- प्रति कुटुंब दर तिमाही हप्त्यांमध्ये विमा हप्ते भरेल.
लाभ
ही योजना लाभार्थींच्या रुग्णालयात दाखल होण्याशी संबंधित सर्व खर्च भागवते. हे दर कुटुंब प्रति धनात्मक वर्षाला रु. १,५०,०००/- पर्यंत आहे. वृक्क प्रत्यारोपणासाठी ही मर्यादा रु. २,५०,०००/- प्रति कुटुंब दर धनात्मक वर्षापर्यंत वाढवण्यात आली आहे.
हे लाभ कुटुंबातील प्रत्येक सदस्याला फ्लोटर बेसिसवर उपलब्ध आहे. म्हणजेच, धनात्मक वर्षात एक व्यक्ती किंवा कुटुंबातील सर्व सदस्यांनी मिळून रु. १,५०,०००/- किंवा रु. २,५०,०००/- (जे लागू असेल) इतके एकूण संरक्षण घेता येते.
लाभ संरक्षण:
ही पॅकेज वैद्यकीय विमा योजना आहे. यामध्ये खालील नमूद केलेल्या ३४ निश्चित तज्ज्ञ सेवांद्वारे रुग्णालयात दाखल होण्यासाठी वैद्यकीय आणि शस्त्रक्रियात्मक प्रक्रियांसाठी रोख विरहित उपचारांचा समावेश आहे. एमजेपीजेएवाय लाभार्थींना 996 वैद्यकीय आणि शस्त्रक्रियात्मक प्रक्रियां आणि 121 फॉलो-अप प्रक्रियांंचा लाभ मिळतो. 996 एमजेपीजेएवाय प्रक्रियांमधून 131 सरकारी राखीव प्रक्रिया आहेत.
आजारांची यादी
योजना 1,570 पेक्षा जास्त आजारांसाठी विमा संरक्षण प्रदान करते. यात सामान्य आजार, तीव्र आजार, शस्त्रक्रिया आणि दीर्घकालीन आजारांचा समावेश आहे. योजनेमध्ये समाविष्ट असलेल्या काही सामान्य आजारांची यादी खाली दिली आहे:
- हृदयरोग
- कर्करोग
- मधुमेह
- उच्च रक्तदाब
- तीव्र श्वसन संसर्ग
- मूत्रपिंड निकामी होणे
- मेंदू पक्षाघात
- अपघात
- कॅन्सर
- क्षयरोग
- मानसिक आजार
योजनेचा वापर कसा करावा
- लाभार्थी कोणत्याही योजना-मान्यताप्राप्त रुग्णालयात उपचार घेऊ शकतात.
- रुग्णालयात दाखल होण्यापूर्वी, लाभार्थ्यांनी योजना क्रमांक रुग्णालयाला कळवावा.
- रुग्णालयाने उपचारांचा खर्च विमा कंपनीला पाठवला पाहिजे.
- विमा कंपनी रुग्णालयाला थेट खर्च भरेल.
महत्त्वाचे मुद्दे
- योजना केवळ महाराष्ट्रातील रहिवाशांसाठी उपलब्ध आहे.
- लाभार्थी गरीबी रेषेखालील (बीपीएल) कुटुंबाचा सदस्य असणे आवश्यक आहे.
- योजनेमध्ये समाविष्ट असलेल्या 1,570 पेक्षा जास्त आजारांसाठी विमा संरक्षण उपलब्ध आहे.
- लाभार्थी कोणत्याही योजना-मान्यताप्राप्त रुग्णालयात उपचार घेऊ शकतात.
महात्मा ज्योतिराव फुले जन आरोग्य योजनेअंतर्गत लाभार्थींची ओळख :
अ | सर्व पात्र कुटुंबांची ओळख वैध पिवळे, نارंगी, अंत्योदय आणि अन्नपूर्णा राशन कार्ड (राशन कार्ड जारी केलेली तारीख किंवा राशन कार्डामध्ये लाभार्थीचे नाव समाविष्ट असलेले असले तरीही) सोबत कोणत्याही फोटो ओळखपत्र (समाजामंडळाने अंतिम केल्याप्रमाणे) यांच्या आधारे केली जाईल.
ब | महाराष्ट्राच्या 14 शेती-हवालीव्यग्र जिल्ह्यांमधील शेतकऱ्यांच्या पात्रतेचा निर्णय लाभार्थी/कुटुंबाच्या प्रमुखाचे नाव असलेल्या 7/12 उतारा असलेल्या पांढऱ्या राशन कार्ड आणि लाभार्थी शेतकरी आहे किंवा शेतकऱ्यांच्या कुटुंबातील सदस्य आहे हे दर्शवणारे जवळच्या महसूल अधिकाऱ्याचे प्रमाणपत्र यांच्या आधारे केला जाईल. सोबत वैध फोटो ओळखपत्र असावे.
क | लाभार्थींची पात्रता राज्य आरोग्य विमा महामंडळ (SHAS) ने ठरवलेल्या कोणत्याही ओळखपत्र/आरोग्य कार्ड किंवा इतर कोणत्याही ओळख यंत्रणेवर आधारित असेल.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना अ अर्ज प्रक्रिया ऑफलाइन
महाराष्ट्र नेटवर्क रुग्णालयात लाभार्थी उपचारांची संपूर्ण प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
1. लाभार्थींनी जवळच्या सूचीबद्ध नेटवर्क रुग्णालयाशी संपर्क साधावा. रुग्णालयांमध्ये तैनात असलेले आरोग्यमित्र लाभार्थींना मदत करतील. लाभार्थी परिसरात नेटवर्क रुग्णालयाद्वारे राबवले जात असलेल्या आरोग्य शिबिरांना देखील उपस्थिती दर्शवू शकतो आणि निदानावर आधारित रेफरल लेटर मिळवू शकतो.
2. नेटवर्क रुग्णालयांमधील आरोग्यमित्र वैध राशन कार्ड आणि फोटो ओळखपत्र तपासतील आणि रुग्णांची नोंदवणी करतील. दाखलपत्रे, चाचण्या इत्यादी माहिती नेटवर्क रुग्णालयाचा वैद्यकीय समन्वयक योजनेच्या गरजेनुसार समर्पित डाट बेसमध्ये नोंदवेल.
3. एमजेपीजेएवाय लाभार्थीसाठी 996 प्रक्रिया आणि पीएमजेएवाय लाभार्थीसाठी 1209 प्रक्रियांमध्ये प्रक्रिया येत असल्यास, रुग्णालयाकडून आवश्यक कागदपत्र जोडून ई-पूर्वअधिकृततेची विनंती केली जाते.
4. अतिरिक्त संचालक (आरोग्य सेवा) – एसएचएएसचा निर्णय पूर्वअधिकृततेच्या मंजुरी किंवा नाकारासाठी अंतिम असतो.
- ChatGPT वापरून मराठीत ब्लॉग कसा लिहावा | 2025 संपूर्ण गाइड
- How to Upload Your Downloaded WordPress Files to a New Domain [Step-by-Step for Beginners]
- RBI e-Rupee: डिजिटल रुपया क्या है? – संपूर्ण गाइड | फायदे, उपयोग और बैंक ऐप्स की जानकारी
- AI शेती महाराष्ट्र: MahaAgri‑AI Policy 2025–29 & स्मार्ट उद्योग मार्गदर्शक
- AI ब्लॉगिंग मराठीत: ChatGPT व इतर AI टूल्स वापरून मराठी ब्लॉग कसा लिहावा?
5. पूर्वअधिकृतता मंजूर झाल्यानंतर, खासगी रुग्णालयांमध्ये 30 दिवसांच्या आत आणि सरकारी रुग्णालयांमध्ये 60 दिवसांच्या आत ही प्रक्रिया केली जाईल. त्यानंतर, पूर्वअधिकृतता स्वयंचलित रद्द होते. सरकारी रुग्णालयांच्या स्वयंचलित रद्द झालेल्या पूर्वअधिकृतते पुन्हा सुरू करण्याचा अधिकार एसएचएएसकडे राहील. पूर्वअधिकृततेवर निर्णय घेण्यासाठी लागणारा वेळ 12 तास आहे.
आपत्कालीन प्रकरणांमध्ये, वैद्यकीय/ शस्त्रक्रियात्मक पूर्वअधिकृततेची मंजुरी वैद्यकीय समन्वयकाला फोनवर इमर्जन्सी टेलिफोनिक इंटिमेशन (ईटीआय) द्वारे घ्यावी लागते ज्यामध्ये व्हॉइस रेकॉर्डिंगची सुविधा असते.
6. नेटवर्क रुग्णालयांचे術ानंतर/रोजचे उपचार नोंद नेटवर्क रुग्णालयाचा वैद्यकीय समन्वयक कर्मचारी नियोजित वेबपोर्टलवर दररोज अपडेट करेल.
7. वैद्यकीय किंवा शस्त्रक्रियात्मक प्रक्रिया केल्यानंतर नेटवर्क रुग्णालय रुग्णालयाने नियुक्त अधिकाऱ्यांच्या स्वाक्षरीसह निदान अहवाल आणि डिस्चार्ज सारांश, वाहतूक खर्चाच्या येथीलस्वीकृती आणि कार्यवाही मार्गदर्शक तत्त्वांनुसार इतर कागदपत्र अपलोड करेल. प्रक्रिया फॉलो-अप प्रक्रियांच्या श्रेणीमध्ये येत असल्यास, रुग्णालयाकडून रुग्णाला डिस्चार्जच्या वेळी फॉलो-अप तपशीलांची माहिती दिली जाईल. रुग्णीला फॉलो-अप प्रक्रियांविषयी (पात्र असल्यास) आणि संबंधित तपशीलांबाबत माहिती देणे ही देखील आरोग्यमित्राची जबाबदारी असेल.
8. नेटवर्क रुग्णालय डिस्चार्ज झालेल्या तારखेपासून 10 दिवसांपर्यंत योजनेअंतर्गत रुग्णाला मोफत फॉलो-अप सल्ला, निदान आणि औषधे प्रदान करेल.
9. विमा कंपनी कार्यवाही मार्गदर्शक तत्त्व आणि आवश्यक तपासण्यांच्या आधारे बिलांची बारकाईने छाननी करते आणि सहमत पॅकेज दरां आणि रुग्णालयाच्या ग्रेडनुसार दावे मंजूर करते. विमा कंपनीने नेटवर्क रुग्णालयाकडून संपूर्ण दावा कागदपत्र प्राप्त झाल्यानंतर 15 कार्यदिवसांच्या आत रुग्णालयांचे दावे ऑनलाइन निकालात काढेल.
टीप 1: दावा निकाला मॉड्यूल इलेक्ट्रॉनिक क्लिअरन्स आणि पेमेंट गेटवेसोबत राज्य आरोग्य विमा महामंडळ (SHAS) च्या वेबपोर्टलचा भाग असेल आणि विमा कंपनीद्वारे चालवला जाईल.
टीप 2: अहवाल राज्य आरोग्य विमा महामंडळ (SHAS) लॉगिनवर तपासणीसाठी उपलब्ध असतील.
महात्मा फुले जन आरोग्य योजना आवश्यक कागदपतत्रे
पात्रतेच्या निकषांसोबत मान्य फोटो ओळखपत्रांची यादी खालीलप्रमाणे आहे:
- लाभार्थीचा फोटो असलेला आधार कार्ड किंवा आधार नोंदणी पर्ची. आधार कार्ड ओळखपत्र म्हणून आवश्यक असेल आणि आधार कार्ड / क्रमांक नसल्यास; आधार कार्ड जारी करण्यासाठी स्वीकृत केलेले कोणतेही दस्तावेज देखील स्वीकृत केले जाईल.
- पॅन कार्ड
- मतदार ओळखपत्र
- ड्रायविंग लायसन्स
- शाळा/ महाविद्यालय ओळखपत्र
- पासपोर्ट
- स्वातंत्र्यसैनिक ओळखपत्र
- आरजीजेएवाय / एमजेपीजेएवायचे आरोग्य कार्ड
- अपंगत्व प्रमाणपत्र
- फोटोसह राष्ट्रीयीकृत बँकेची पासबुक
- केंद्र सरकार किंवा राज्य सरकार जारी केलेले ज्येष्ठ नागरिक कार्ड
- सैनिक मंडळ जारी केलेले संरक्षणात्मक सेवांतील निवृत्त सैनिकांचे कार्ड
- मत्स्य व्यवसाय विभाग (महाराष्ट्र सरकार) / कृषी मंत्रालय जारी
MJPJAY म्हणजे काय ?
MJPJAY’s full form is Mahatma Jyotiba Phule Jan Arogya Yojana.
MJPJAY कधी सुरू झाली?
MJPJAY 1 एप्रिल 2020 रोजी महाराष्ट्रातील 28 जिल्ह्यांमध्ये सुरू करण्यात आले
MJPJAY चे उद्दिष्ट काय आहे?
MJPJAY चे उद्दिष्ट आरोग्य सेवा प्रदात्यांच्या नेटवर्कद्वारे ओळखल्या जाणाऱ्या विशेष सेवांच्या अंतर्गत शस्त्रक्रिया आणि उपचारासाठी हॉस्पिटलायझेशन आवश्यक असलेल्या आपत्तीजनक आजारांसाठी लाभार्थ्यांना कॅशलेस, दर्जेदार वैद्यकीय सेवा प्रदान करणे हे आहे.
![How to Upload Your Downloaded WordPress Files to a New Domain [Step-by-Step for Beginners]](https://marathibanna.com/wp-content/uploads/2025/07/How-to-Upload-Your-Downloaded-WordPress-Files-to-a-New-Domain-scaled.webp)
